بیش از 70 سال پیش آلبرکامو رمان طاعون (1) را منتشر کرد، روایت شهر حاکم نشین فرانسوی اُران در ساحل الجزایر که دستخوش همه‍گیری طاعون خیارکی شده است. آسیب پذیریی که در دنیاگیری امروزه سندروم تنفسی بسیار حاد کروناویروس-2 شاهد آن هستیم را کامو به شکلی شیوا و فصیح در داستان طاعون ویرانگر شهر الجزایری توصیف کرده است. به شکلی مشابه دنیاگیری جدید، بیماری کروناویروس 2019 [1](کووید-19)[2]- سومین مورد از کروناویروسهای با بیماریزایی شدید در جمعیت‍های انسانی در سده 21- خسارات غیرقابل اندازه‍گیری زیادی در تمام ابعاد زندگی انسانی پدید آورده و اقتصاد جهانی را به زیرکشیده است. تا زمان نگارش این مقاله (16 اوریل 2020) با 1991562 مورد ابتلا و 130885 مورد مرگ در 185 کشور گزارش شده است (2). در میانه دنیاگیری، تعهد، یکدلی و روح انسانی تک تک کادر بهداشت و درمان تنها منبع الهام و افتخار بوده است.

طی چندین هفته گذشته، پرسه در واحدهای مراقبت ویژه بیمارستانها روایتگر صحنه‍های تکراری و یکنواختی است که تصاویر کتابهای درسی پزشکی را در اشاره به ریه آهنی در توصیف وضعیت برخی از بچه‍های فلج درهمه‍گیری فلج اطفال در دهه 1950 را به یاد می‍آورد [iron lungs: در گذشته در دوران همه گیری فلج اطفال، در مواردی که فلج پرده دیافراگم را نیز فرا می‍گرفت برای کاستن از فشار وارد بر ششهای بیمار از دستگاه ریه آهنی استفاده می‍شد که بیمار را درون آن قرار می دادند؛ این دستگاه در واقع همان کاری را می‍کند که دستگاه کمک تنفسی امروزی-ventilator – برای رساندن اکسیژن به ریه بیمار انجام می‍دهد (م)]. استثنای آن امروزه این است که بیشتر بزرگسالان درگیر این مصیبت جمعی تاریخ زندگی بشر هستند. جبر بی‍رحمانه و دلسوزی پرستاران، مراقبین بخشهای ویژه، متخصصین درمان تنفسی و سایر دست اندرکاران مراقبت بهداشتی با بیمارانِ تنها و بدون همراهی عزیزانشان روبرو بوده است.

دنیاگیری نماینده غمبارترین وجه گسترش موثر بیماریزاهایی چون باکتریها و ویروسهاست که در تاریخ جهان چون کارتهای وحشی [مانند ژوکر در ورق بازی] عمل می‍کنند. بهای آن در حیات انسانی به شکل ازهم پاشیدگی اجتماعی، درهم ریختن کسب و کار و ترس بسیار گسترده بروز کرده و می‍کند. روایت کامو آشنایی معاصر ما را -در رویارویی با یک همه گیری که بسرعت و دور از انتظار همه جا را درمی نوردد و زندگی عادی ما را درهم می‍ریزد- با مفهوم اینکه چطور زندگیها و اندوه های ما یکباره معنی خود از دست می‍دهند نشان می‍دهد. اما بیش از هر چیزی، این یادآوری [غمبار] کامو است که انگار ما هرگز از نظر ذهنی و یا امکانات آمادگی کامل برای رویارویی با دنیاگیریها را نداریم! گویا موهبات و رهاوردهای عصر روشنگری و تمدن، وقتی یک دنیاگیری ضربه‍گیرهای سلامتی زندگی‍های ما را در هم می‍شکند، به هیچ کاری نمی‍آیند. ابتلا با توزیع اتفاقی آن موجب می‍شود تا هرکسی در پی فرار از مُقدراتِ سرنوشت‍های شوربختانه باشد.

در روایت کامو که از نظر برخی بهترین رمان چاپ شده اروپایی پس از جنگ جهانی دوم باشد، راوی داستان (دکتر ریو) که خستگی ناپذیر در فکر درمان و کاستن از مصائب ساکنان اُران است در جایی چنین می‍گوید که " قهرمانی تمام ماجرا نیست. شاید عجیب به نظر برسد ولی تنها راه رویارویی با طاعون تلاش از روی نجابت و شایستگی است". از نظر ریو، نجابت یعنی انجام وظایفش در فرونشاندن آلام انسانی طی بحران بهداشتی و جمع کردن اجساد مردگان ناشی از مرگ سیاه بیرحمانه است. داستان آلبرکامو تحسین و عظمت روح انسانی را به هنگام وقوع طاعونی چون کووید-19 به ما یادآوری می‍کند. در مراقبت از آنهایی که بشدت دچار این طاعون جدید شده‍اند نمونه‍های جدید بسیاری از دکتر ریو وجود دارند که در نهایتِ کارِ حرفه‍ای با نجابت و شایستگی خدمت می‍کنند.   

این مقاله ترجمه ای است از:

Albert Camus’ The Plague Revisited for COVID-19 by: Carlos Franco-Paredes .Clinical Infectious Disease, 2020:71 (1 August).