سخن سردبیر

چکیده

شماره های 3 و 4 مجله زیست شناسی ایران با توجه به تاخیر زیادی که در آماده سازی مطالب پیش آمد ناگزیر در یک جلد منتشر می‍شود. دلیل عمده تاخیر عدم دریافت بموقع مقالات مورد انتظار ،سفارش شده یا ارسالی از سوی علاقه مندان مجله، بوده است. مقالات زیادی با هدف انتشار در این مجله ترویجی دریافت می شوند که اغلب هدف مجله ای را که می خواهد در چارچوب اهداف و تعهدات خود منتشر شود و به معنای واقعی ترویجی باشد و همان طور بماند کاملا برآورده نمی سازند. چون انتشار مرتب و بدون تاخیر مجله نیازمند همکاری صاحبان قلم و توجه همه علاقه مندان مجله است سخن سردبیر در این شماره به طور خاص در همین باب است.
در دو شماره نخست نیز به اهداف اشاره شد و تاکید می کنیم که مجله زیست شناسی ایران می خواهد در کنار انتشار مطالب علمی، تریبونی برای نشر مسائل و مشکلات آموزشی و پژوهشی روز باشد. هیئت مدیره و سردبیر با انتخاب نویسندگان و مترجمان و پیشنهاد موضوع یا مقاله ای برای تالیف و ترجمه برآوردِ بخشی از این اهداف را خود برعهده دارد، اما بی تردید موفقیت در انتشار شایسته و بموقع مجله بدون توجه و همکاری دلسوزانه و موثر جامعه زیست شناسی کشور چندان آسان نیست. همه ما در دانشگاه، طی جلسات رسمی و غیررسمی، در گپ و گفت های خصوصی و عمومی در مورد مسائل دانشگاه عموما با مسائلی درگیر هستیم که می توانند موضوع بحث و تالیف و ترجمه مقالاتی باشند که طرح آنها در چارچوب و اولویت اصلی انتشار مجله است. علاقه مندان واقعی مجله و اعضای هیئت علمی دانشگاهها منت بگذارند در زمینه های مهم و چالشی آموزش عالی، آموزش در مدارس یا آموزش عمومی زیست شناسی مقاله و گزارش تهیه و ارسال کنند و انتظار نداشته باشند که هر مقاله ای که با هدف صِرف کسب ترفیع و ارتقا به مجله ارسال می شود پذیرفته شود. البته اگر موضوعی خوب و فراگیر برای ترجمه و تالیف انتخاب شد بی شک بهره برداری های دیگر از آن بسادگی فراهم خواهد بود.
اگر قصد مرور بر موضوعی مورد علاقه دارید جز در مواردی که نیازمند تالیف واقعی و قابل رقابت از سوی شما باشد به گزینه ترجمه متون موجود فکر کنید. پیش از اقدام به ترجمه بهتر است از مجله بخواهید که آیا موضوع در اولویت چاپ خواهد بود یا خیر و اینکه احتمالا کار مشابه آن در دست دیگران نباشد و برای بالا بردن کیفیت کار ترجیحاً خودِ استادان نویسنده و یا مترجم اصلی باشند. در کنار انتخاب موضوعی جذاب و تا حد امکان فراگیرتر، چنین مقالاتی بهتر است حاوی مروری جامع بر یک موضوع مهم با معرفی نگرشها، دیدگاهها و نظریه های نو و مرتبط با موضوع باشد. در مورد زتدگی دانشمندان زیست شناسی مقالات زیادی در دست است که درسهای بسیاری دارند و مجله از انتشار آنها استقبال می کند. پرداختن به بستر و تاریخجه پژوهشهای منتهی به کشفیات کلیدی زیست شناسی که قطعا بار آموزشی زیادی دارد نیز انتخاب قابل دفاعی است. نشر مقالات ترویجی در مورد فلسفه زیست شناسی و علم و اهمیت آن در آموزش از مقولات مورد توجه دیگر است. مسائل مورد توجه عمومی مانند حفظ محیط زیست و تنوع زیستی، مسئله کمبود آب، موضوع مورد بحث و مناقشه سود و زیان استفاده از موجودات تراریخته و غیره نیز همیشه داغ و نیازمند طرح و بحث هستند.
برای نمونه توجه شما را به موضوع ، گزینش متن و محتوی، نگارش جامع و مطلوب مقاله علم و جامعه که به ترجمه خوب یکی از همکاران در این شماره چاپ شده است جلب می کنیم. نویسنده با تحلیلی درخور توجه به مسائل جامعه علمی امریکا پرداخته است و ضمن برشمردن نکات قابل دفاع ایرادات وارد بر خط مشی ها و ... آن را نیز آورده است. شاید اهمیت اصلی مقاله قابل تعمیم بودن بخشی از نظراتی است که در آن ارائه شده است. هر نویسنده دیگری با هر ملیتی می تواند نوشته قابل اعتنایی در خصوص مسائل مشابه به تحریر درآورد. یکی از نکات درخور توجه در این مقاله اشاره به چرخش تمایل نخبگان جوامع دیگر از مهاجرت یا ماندن در امریکا به عزیمت به کشور خود و ارائه خدمت و و نوآوری به جوامع خودشان است. موضوعی که باید حساسیت سیاست گزاران آموزش و پژوهش و سیاست مداران هر کشور را برانگیزد. آیا ما هم توانسته ایم یا می توانیم به عنوان مثال مانند هند و چین اسباب جلب همکاری و و ایجاد انگیزه ماندن و خدمت در کشور را برای اکثر نخبگان واقعی فراهم آوریم تا از جاذبه مهاجرت به کشورهای عمدتاً غربی بکاهیم و آنها را به ماندن و خدمت موثر در جامعه خود تشویق کرده یا پایبند سازیم؟ مشکل چیست و راهکارها کدام اند؟ چرا سودای غالب بسیاری از دانشجویان و نحبگان ما پس از آنهمه هزینه از بودجه کشور و در اوج شکوفایی، مهاجرت و کار در جوامع غربی است؟ مشکلات موسسات آموزشی و پژوهشی کشور چیست و راه چاره برای غلبه بر آنها کدام اند؟ اینها مسائلی است که مجله ترویجی ما می تواند به آنها بپردازد و در کنار آن علم روز زیست شناسی، چالشهای آموزشی و پژوهشی جهانی و ملی را در قلمرو علوم زیستی به خوانندگان عرضه کند.
این درخواست مجله برای دریافت مقالات، اعم از سفارشی یا ارسالی از سوی علاقه مندان پرمایه و دلسوز آن، جدی است. مجله باید آنقدر مقاله خوب و قابل دفاع داشته باشد که در نوبت های بیشتری  در سال و شاید حتی ماهانه منتشر شود.  به امید همکاری ارزنده و موثر شما برای تداوم انتشار شایسته مجله زیست شناسی ایران.   
یادآور می شود این شماره از مجله با حمایت ریاست محترم دانشگاه پیام نور، جناب آقای دکتر محمد رضا زمانی به همت انتشارت دانشگاه پیام نور منتشر می شود. در اینجا مراتب سپاس و قدردانی خود و انجمن زیست شناسی ایران را از این حمایت ارزشمند اعلام می دارم.